اتوکلاو دندانپزشکی یکی از تجهیزات ضروری و لازم هر مطب و کلینیک دندانپزشکی است که استریل کردن ابزار و لوازم دندانپزشکی را انجام میدهد، همچنین به دلیل اهمیت ویژهای که استریل کردن لوازم دارد، اپراتور اتوکلاو باید مراحل استاندارد و نحوه کار با اتوکلاو دندانپزشکی را بداند، این مقاله کار با دستگاه اتوکلاو را به طور کامل شرح میدهد.
چه ابزارهایی را میتوان اتوکلاو کرد؟
لوازم و ابزارهایی که میتوان به وسیله اتوکلاو آنها را استریل کرد عبارتند از: انواع اینسترومنتها مثل توربین، آنگل، ایر موتور و موارد دیگر و همجنین ابزاری که هنگام درمان استفاده میشوند مثل ستهای معاینه (پنس، سوند، آیینه و…)، ابزار کشیدن دندان (فورسپس، الواتور و …) و ابزارهای دیگر مثل قلمهای کامپوزیت، اسپاتولهای دهانی، برنیشر، کندانسور و موارد دیگر.
در کل همه ابزارهایی که قابلیت اتوکلاو شدن را دارند دارای یک نماد خاص میباشند که در عکس زیر نشان داده شده است. این نماد یعنی ابزار مدنظر تحمل دمای 134 درجه اتوکلاو را دارد و شما میتوانید آن وسیله را اتوکلاو نمایید. دقت داشته باشید در محصولاتی مانند دستگاه روتاری که از چند جزء تشکیل شده است، فقط سرآنگل قابلیت اتوکلاو شدن را دارد.
مراحل و نحوه کار با دستگاه اتوکلاو دندانپزشکی
برای شروع استریل کردن لوازم ابتدا باید ابزاری مثل فورسپس یا الواتور که بعد از کار لکه های خون و بزاق روی آن مانده را شستشو داد و بعد آنها را داخل پکهای اتوکلاو قرار داد. سپس درون سینیهای مخصوص اتوکلاو گذاشته تا مراحل استریل شروع شود. (استفاده از دستگاه اولتراسونیک کلینیر در بعضی از مواقع باعث افزایش سرعت و پاککنندگی میشود).
استفاده از پک های اتوکلاو به این دلیل ضروری است که هنگام اتمام کار استریل اگر لوازم خارج از پکها باشند در تماس با محیط از حالت استریل خارج میشوند.
پکهای اتوکلاو به دو شکل است یا بصورت آماده میباشد که سر آن چسب دارد و یا به صورت رولی هستند که باید با دستگاه رول پک مقدار مورد نیاز را جدا کرد و سپس لوازم را پک کرد. پکهای آماده و رولها هر دو در سایزهای مختلف در بازار موجود هستند.
بعد از اینکه مراحل و نحوه کار با دستگاه اتوکلاو دندانپزشکی گفته شده بالا انجام شد، برای شروع به کار اتوکلاو ابتدا باید مخزن آب را با آب مقطر پر کنیم و سپس دستگاه را روشن کنیم همچنین باید دقت کرد درب اتوکلاو به درستی و بطور کامل بسته شده باشد.
اتوکلاو های کلاس B که در دندانپزشکی مورد تایید هستند با توجه به برندشان سیکلهای استریل متفاوتی مثل 134 درجه، 134 درجه سریع، 121 درجه، 121 درجه سریع، سیکل پریون که برای ویروسهای خاص مثل HIV است و همچنین بعضی اتوکلاوها مثل اتوکلاو یوروندا مدل E8 شما امکان شخصیسازی سیکل مورد نظر را هم دارید.
اما تقریبا تمامی برندهای اتوکلاو موجود در بازار سیکلهای 121 درجه، 134 درجه را دارند و شما با توجه به زمان استریل و میزان ابزار و کارتان سیکل مورد نظر را باید انتخاب کنید. سیکل 121 درجه فرایند استریل را در مدت زمان طولانیتری انجام میدهد و 134 درجه زمان کمتری برای استریل لازم دارد اما طبیعتا فشار بیشتری به دستگاه وارد میشود به همین دلیل با توجه لود بیمار و تایم کاری سیکل مورد نظر را باید انتخاب کرد. مدت زمان کار برای اتوکلاو در سیکل 121 درجه حدودا 1 ساعت و برای 134 درجه حدودا 45 دقیقه میباشد.
انتخاب این سیکلها با کلیدهایی که روی دستگاه قرار دارد انجام میشود و در برندهای مختلف کلیدها با هم متفاوت است اما در بیشتر برندها کلیدهای Start، Select و کلید MENU است که هنگام نصب از تکنسین بخواهید که آموزش لازم را به شما بدهد.
هنگامی که سیکل دستگاه تمام شد و دستگاه پیغام تمام شدن سیکل را داد، باید چند دقیقه صبر کرد تا دما و فشار چمبر پایین بیابد و بعد درب دستگاه را باز کرد و لوازم را خارج کرد، باید توجه داشت که سینیهای اتوکلاو داغ هستند و با استفاده از دستگیره دستگاه آنها را خارج کرد یا باید صبر کرد تا کامل سرد شود.
بعد از اتمام کار مراحل استریل باید آب مخزن کثیف دستگاه تخلیه شود، بعضی از برندها امکان تخلیه آب کثیف به صورت مستقیم به داخل فاضلاب را دارند مانند اتوکلاو آویسا و بعضی از برندها هم باید به صورت دستی با شلنگ تخلیه شود.
نحوه کار با اتوکلاو دندانپزشکی بسیار حائز اهمیت میباشد. در صورت عدم رعایت موارد فوق امکان بروز مشکلاتی همچون خرابی دستگاه اتوکلاو یا خراب شدن ابزارها و در مواردی استریل نشدن دقیق ابزارها وجود خواهد داشت. با رعایت نکات فوق شرایط مطلوبی را برای بخش CSR دندانپزشکی خود فراهم میآورید.